< 4. Poglavlje
Sadržaj
6. Poglavlje
>
5. Poglavlje
Velika borba (The Conflict of the
Ages Series)
Svedočanstva
Knjige o Hristu i
spasenju
Autobiografska
dela
Knjige
saveta
Knjige o
posvećenju
Članci u
časopisima
Pisma i
rukopisi
Indeksi materijala Ellen
White
Godine 1907. Elen Vajt je naglasila da će
njeni spisi “neprekidno govoriti i njihovo delo osećaće se sve dok bude
vremena…i kad ne budem više živa, te reči koje sam primila od Gospoda još uvek
će biti žive i govoriti našem narodu”. (1 SM
55)
Posle gotovo 100 godina to mišljenje je
potvrđeno kao potpuno ispravno. Zapravo, osim objavljenog materijala iz pera
Elen Vajt neprekidno raste. Stvaranje centara širom sveta za istraživanje spisa
Elen Vajt, njeni rukopisi, još više se proučavaju i usvajaju.
Naglo širenje spisa Elen Vajt verovatno može
da iznenadi početnika. Ovo poglavlje opisaće osnovne kategorije njenih spisa,
tako da zainteresovani za njih mogu imati uvid u njihovu raznolikost. Takvo
razumevanje ima više prednosti. Prvo, to će pomoći da pojedinci da shvate kako
se razni delovi njenog opusa odnose na celinu. Drugo, to će poslužiti kao opšti
vodič za traženje određene vrste materijala. I treće, to će pomoći istraživačima
– početnicima da sa određenim prioritetom počnu da čitaju spise Elen Vajt.
Najvažniji deo u spisima Elen Vajt nalazi se
između njenih objavljenih dela i onih koja u većini još nisu bila objavljena u
vreme njene smrti, a to su njena pisma i rukopisi. Provešćemo određeno vreme s
njenim objavljenim delima koja najprimerenije odražavaju njene osnovne ideje.
Poslednji deo ovog poglavlja baviće se njenim pismima i rukopisima.
Najvažnija objavljena dela Elen Vajt su
njene knjige. U vreme smrti imala je više od 20 objavljenih knjiga. Od tog
vremena broj se više nego učetvorostručio sa svim posthumno objavljenim knjigama
ili u vidu kompilacija iz njenih rukopisa, pisama i objavljenih spisa.
Primedba o razlici između knjiga i
naslovljenih kompilacija
U ovom slučaju važno je zapaziti razliku
između objavljenih knjiga Elen Vajt za vreme njenog života i posthumnih
kompilacija koje je izdala Zadužbina Vajt u skladu s njenom oporukom. Postoji
utisak da obe kategorije spadaju u knjige, ali postoje i razlike
koje treba prepoznati.
Glavne kompilacije sadrže veliki broj
kratkih odlomaka o određenom predmetu, a uzeti su iz već postojećih, objavljenih
dela kao i pisama Elen Vajt, neobjavljenih rukopisa, dnevnika i objavljenih
članaka i knjiga. Kompilator (saradnici Zadužbine Vajt za “službene”
kompilacije) pripremaju kratke odlomke po logičnom redu i grupama. Tako su ti
odlomci u zadatoj temi – kompilaciji obavezno uzeti iz svog literarnog i
istorijskog konteksta. U tome može da se krije potencijalna opasnost, jer
kontekst obično pomaže čitaocu da potpunije shvati piščevu nameru i celovito
značenje. Zato se u se čini sve da se smanji moguća šteta i osigura pristup
kontekstu, izvornom tekstu za svaki odlomak, koji je bio citiran u svim
službenim kompilacijama objavljenim posle smrti sestre Vajt.
Tematske kompilacije imaju vrednost, jer
nastoje da na jednom mestu prikažu sve najvažnije savete o određenom predmetu.
Međutim, i pored najboljih nastojanja kompilatora posthumno kompiliranje je
osetljiv posao u pogledu uravnoteženosti, kako je to mogla lično da uredi Elen
Vajt – da prikupi materijale ili oblikuje odlomke, napisane da se mogu oduprti
ekstremnim prilikama i tako sprečiti pogrešnu interpretaciju. Kompilatori –
sastavljači ograničeni su u svom poslu postojećim citatima i ne mogu da stvaraju
novi materijal, koji bi odgovorio na pitanja o predmetu o kome Elen Vajt nikada
nije pisala.
Nasuprot tome, Elen Vajt je bila neposredno
uključena u izdavanje svojih knjiga koje su bile objavljene tokom njenog života
i nastojala je da predmete u njima obradi na uravnotežen način, dajući im
zaokruženu celinu, poštujući pri tome osnovna načela. Odabrani materijal u njima
prikazan je u literarnom (i često istorijskom) kontekstu.
Uz sve to, mnoge između knjiga koje je
napisala lično Elen Vajt, bile su uveliko sastavljenje od njenih ranijih spisa,
i prikazuju bolji i uravnoteženiji pristup predmetu, nego posthumno objavljene
kompilacije iz njenog opusa. To je zbog toga što je imala neposredni, lični,
konačni nadzor nad tim procesom i bila u mogućnosti da napiše dodatni materijal
ako je bilo potrebno. Tako su čitaoci mogli da čitaju dobro osmišljenu knjigu o
nekom predmetu pre nego što dođu do kompilirane teme o istom predmetu. Na
primer, nekoga zanima zdrav način življenja, koji je lepo obrađen u knjizi Služba
isceljenja, pre proučavanja knjige Saveti o životu i ishrani. Čitalac
takođe treba da ima na umu, kada upotrebljava odlomke iz tematskih kompilacija,
da je savet bio upućen određenim ličnostima ili grupama, koje su imale određene
probleme. Svaki čitalac nema sve ove probleme i on ili ona možda će biti suočeni
sa potpuno istom teškoćom kao prvi primalac saveta. Zato je najbolje slediti
opšte principe koji podrazumevaju savet o datom predmetu umesto “srljati” s ovim
ili onim odlomkom. Osim “službenih” kompilacija koje je objavila Zadužbina Vajt,
postoje brojne tematske kompilacije, koje su sa posebnom namerom objavili
pojedinci ili grupe, koji su osećali teret da moraju naglasiti jednu ili drugu
pojedinost i koji su verovali da će u tome biti uspešniji od sestre Vajt, koja
je osećala istu odgovornost ili dala isto objašnjenje. Ne samo da su takve
kompilacije sastavljene bez nadzora izazvale reakciju Zadužbine E. G. Vajt kako
bi zaštitili besprekorno orginalno značenje koje je ona dala, nego su često
pristrasno i netačno njima podupirali svoje poglede.
Nepotrebno je reći, da dok sve tematske
kompilacije treba čitati imajući na umu njihovu svrhu i ograničenja, člake
objavljene, od strane grupa, treba čitati vrlo oprezno. Tokom svoje službe Elen
Vajt je morala da se suprotstavlja “onima koji će”, kako je napisala, “iz
Svedočanstava odabrati najsnažnije odlomke i tada bez opisa uz tekst ili davanja
primedbe o okolnostima pod kojima su upozorenja nastala u svakom slučaju učiniti
nasilje nad tekstom. Tako oni u umovima ljudi stvaraju nezdrave utiske. Uvijek
ima onih koji su spremni da prihvate bilo šta od delova koje mogu upotrebiti da
zavedu ljude i navedu ih u iskušenje da se odvoje i koji… rade na tome da
elemente svojih osobina ugrade u reforme”. Takvi ljudi, primetila je “pre kod
ljudi stvaraju gnušanje nego obraćenje duša”. (3 SM
285.286)
Sredina između knjiga i tematskih
kompilacija Elen Vajt iz njenog materijala su dela slična sveskama (9 tomova) Svedočanstava za crkvu i tri sveske Odabranih svedočanstava. Ova dela sadrže
“dugo poglavlje” izbora (uvodnog pregleda građe) i
tako više pomažu boljem shvatanju konteksta nego što je to slučaj sa tematskim
kompilacijama. Zapravo, svega nekoliko dela Elen Vajt odgovaraju ovoj srednjoj
kategoriji. Takve sveske su Temelji hrišćanskog
vaspitanja (
Fundamentals of Christian Education
), Posvećen život ( The
Sanctified Life ), i Vera i dela ( Faith
and Works ), spominjemo samo neke.
Poglavlja u ovim delima u većini slučajeva načinjena su od celih članaka ili
propovedi umesto od crtica i delova saveta uzetih s raznih strana.
Velika borba (The Conflict of the
Ages Series)
Možda najvažnije knjige Elen Vajt čini niz
knjiga pod zejadničkim nazivom “Velika borba”. Pet
naslova prikazuje borbu između Boga i sotone, dobra i zla, od pobune na Nebu pre
stvaranja Adama i Eve pa sve do kraja hiljadugodišnjice.
Tih pet svezaka daje teološki okvir za sve
što je Elen Vajt imala da kaže. Razumevanje tih velikih tema je osnov za
razumevanje ostalih njenih spisa. Zbog toga, svako je zainteresovan za misao
Elen Vajt, treba najpre da pročita tih pet knjiga. Prva knjiga u tom nizu je Patrijarsi i proroci (1890). Ona opisuje
borbu između Boga i sotone od pobune na Nebu pa sve do vladavine cara Davida.
Knjiga Proroci i carevi (1917) počinje sa
prikazom Solomunove vladavine i doseže do kraja Starog zaveta.
Mnogi smatraju Čežnju
vekova (1898) treću knjigu, za najbolje delo Elen Vajt. Knjiga obuhvata
Isusov život. Priprema Čežnje vekova bila je delo ljubavi, za
koje je utrošena gotovo decenija. Elen Vajt je napisala: “Bogu bi bilo drago da
vidi knjigu Čežnja vjekova u svakom domu.” (
CM
126) Pažljivo čitanje, uz molitvu, predstavlja duhovno iskustvo
koje u čitaocu potiče želju da postane kao Isus iz Jevanđelja.
Dela apostola (1911) opisuju borbu između dobra i zla od
knjige Dela apostolska pa do Jovanovog otkrivenja. Posljednja knjiga u nizu je
Velika broba (1888; 1911) i opisuje
borbu posle biblijskog razdoblja. Knjiga počinje razorenjem Jerusalima, 70.
godine posle Hrista, zatim opisuje razdoblje crkvene istorije, završnicu s
događajima prorečenim u Pismu, koji su povezani sa Drugim Hristovim dolaskom.
Posljednja poglavlja Velike borbe opisuju milerizam (kao
pokret) i adventizam sedmog dana koji se pojavljuju u proročkoj istoriji.
Knjiga Velika borba je takmac knjizi Čežnji
vekova kao najvažnije delo Elen Vajt. Elen Vajt je kazala da je ovu knjigu
cenila
“ više od zlata i srebra”. ( CM
128) Takođe je napisala “jedva čekam da vidim široko u opticaju tu knjigu
više nego bilo koju drugu, koju sam napisala; jer je u Velikoj
borbi poslednja vest opomene svetu data na tako poseban način kao ni u kojoj
drugoj mojoj knjizi”. ( CM
127)
Elen Vajt je pripremila seriju Velika borba,
imajući na umu adventističke i neadventističke čitaoce. Želela je da se te
knjige široko prodaju, da bi njena vest mogla da bude predstavljena javnosti.
Upotrebljene u proučavanju, zajedno sa Biblijom, ove knjige mnoge su dovele
bliže Bogu i boljem shvatanju Njegove reči. Od ove serije nema boljih knjiga za
upoznavanje Elen Vajt i njenog dela.
Serija sadrži više od 3500 stranica. Ovaj
opširni pristup gospođe Vajt borbi između Boga i sotone u početku nije tematski
bio tako planiran. Ona je najpre obradila temu velike borbe u seriji od četiri
male knjige, objavljene između 1858. i 1864. godine pod naslovom Duhovni darovi. Te sveske bile su vrlo široko
rasprostranjene i objavljene kao serija Duh proroštva u četiri toma, između
1870. i 1884. godine.
Ali razvoj prilika 1880. poveo je Elen Vajt
da počne da preuređuje sveske Duha proroštva u seriju Velika borba.
Sredinom 1880. razvijen je novi pristup širenju adventističkih knjiga. To je
podrazumevalo razvoj kolporterskog sistema prodaje adventističkih knjiga od
vrata do vrata. Da bi zadovoljila tu potrebu Elen Vajt je proširila opis teme Velike
borbe i preuredila upotrebu termina i tako ispunila potrebe šire čitalačke
publike.
Sva tri seta knjiga u delovima Velike borbe
još uvek se štampaju. Svi oni objašnjavaju temu koju je Elen Vajt objavila, a
koja joj je prvi put bila otkrivena u viđenju oko 1848. i ponovljena kroz
prošireno viđenje u mestu Lovets Grov ( Lovett’s Grove ), u
državi Ohajo u proleće 1858. godine. Osim viđenja Elen Vajt je proučavala i
Bibliju i crkvenu istoriju s ciljem da osvetli tok istorije sukoba
između dobra i zla.
Pisanje stvarne priče o velikoj borbi
obuhvatilo je dugo razdoblje službe Elen Vajt. To potvrđuju i njena privatna pisma, članci,
propovedi i neobjavljeni rukopisi. Upotrijebivši ranije napisan materijal Elen
Vajt i njeni literarni pomoćnici osigurali su polazište za više od onog što je
ona prvobitno nameravala da naglasi u seriji Velika borba. Obim materijala koji
je rastao u njenoj arhivi takođe je mnogo doprineo da se još dublje i potpunije
organizuje svako od ova tri područja u pisanju istorije sukoba.
Poslednja sveska, zapazimo, posebno opisuje
istoriju velike borbe u knjizi Istorija otkupljenja (1947). Ona utire pristup
Elen Vajt temi o velikoj borbi. Sav materijal u knjizi Istorija
otkupljenja ranije je objavljen u knjigama Rani
spisi, Duh proroštva ili u časopisu Znaci
vremena. Ova knjiga je značajna po tome što precizno iznosi vrednost ranih misli Elen Vajt u vezi sa
tematikom koja je od opšteg značaja za druge jezike.
Drugi uticajni set knjiga koji je proistekao
iz pera Elen Vajt jeste devet svezaka Svedočanstava za crkvu. Ovaj niz knjiga
obuhvata blizu 5000 stranica i ima sasvim drugu namenu u odnosu na seriju Velika
borba. Dok serija Velika borba opisuje borbu koja se između dobra i zla odvija
tokom istorije, Svedočanstva sadrže pisma, članke,
propovedi, zapise viđenja i uptstva koja se odnose na prilike iz svakodnevnog
života. I dok je serija Velika borba namenjena i onima koji su u Crkvi, a i
onima koji su izvan nje, Svedočanstva su namenjena isključivo
verništvu Hrišćanske adventističke crkve.
Pisanje Svedočanstava započelo je 1855. godine
kada se među vodećim adventistima pojavilo pitanje kako objavljivati viđenja
Elen Vajt. Izglasali su, posle određene rasprave da ih među vernicima treba
objaviti i rasprostraniti u obliku traktata.
Tako je nastao prvi objavljeni dokument od
16 stranica – Svedočanstva za crkvu. Ovaj način
objavljivanja viđenja i saveta Elen Vajt bio je tako uspešan da se drugi traktat
od 16 stranica Svedočanstava pojavio 1856. U 1865.
godini, ona je pripremila 10 takvih traktata. Osim što su sadržali savete
upućene Crkvi kao celini, imali su i posebne savete namenjene pojedincima, jer
je Elen Vajt zaključila da će uputstva jednoj osobi pomoći drugima u sličnim
okolnostima.
Vremenom, ranije izdati traktati su
ponestali. Međutim, kako je postojala potražnja za njima Elen Vajt ih je sabrala
i ponovno objavila, ali sada povezane i u još trajnijem vidu 1864, 1871. i 1879.
godine. Konačno 1883. Crkva je odlučila da trajno uobliči sveske. Tako su Svedočanstva za crkvu, sveske od 1-4,
izašle iz štampe 1885. godine. Ponovno objavljivanje (sa nekim uredničkim
zahvatima) sa potpunim sadržajem Svjedočanstava 1-30, a to je obuhvatalo
2619 stranica, dalo je Crkvi potpunu kolekciju Svedočanstava sve do 1881. godine i još
100 stranica autobiografskog sadržaja od Elen Vajt od početka 1. sveske.
Te četiri sveske podsećaju na standarde iz
onog vremena. Njihovo označavanje stranica takođe podseća na isto vreme, kao i
stranice sadržaja za svaku svesku. Još uvek su zadržani originalni brojevi Svedočanstava i za svako datum prvog
štampanja.
Delo Elen Vajt seže daleko iza 1885. godine.
Tako se 5. svezaka Svedočanstava za crkvu pojavljuje 1889.
godine. Ona je obuhvatila Svedočanstva 31-33. Tada 1900. objavila
je blizu 500 stranica Svedočanstva 34 kao 6. svesku.
Međutim, od tog vremena tok događaja u
adventizmu uveliko se promenio. Krhki pokret – početnik iz 1850. godine ušao je
u ranu zrelost, i pored više vernika, osnovao je i brojne ustanove. Osim toga,
veliki doprinos objavljenih saveta Elen Vajt različit po sadržaju, već je imao
svoju primenu.
Ove promenjene okolnosti doprinele su
velikim promenama u pristupu sveskama od 6-9. Na primer, Elen Vajt je zaključila
da nema potrebe da ponavlja neki savet koji je već dat u prethodnim sveskama.
Brzo širenje njenih spisa tokom tih godina zahtevalo je mnogo više truda oko
izbora odgovarajućeg materijala. Sveske su sada bile još pažljivije uređene i
opremljene, tako da je sadržaj svake sveske donosio više tema nego hronološki
prikaz. Objavljivanjem 9. sveske, 1909. godine, završen je niz Svedočanstava za crkvu.
Devet svezaka Svedočanstava imaju neprocenjivu
vrednost za Crkvu. Dok je većina ljudi bila sklona da ih upotrebi kao priručnik,
veći blagoslovi čekali su one koji su ih čitali hronološki – kao celinu. Takvi
čitaoci, osim što imaju priličan uvid u vreme u savete u delu Elen Vajt takođe
su mogli da osete ukus adventističke istorije i njen razvoj tokom prvih šest
decenija. Takvi čitaoci mogu otkriti njihovu vrednost u crkvenoj istoriji u šest
svezaka od Artura Vajta koji je napisao biografiju o Elen Vajt u priručniku za
reference i kontekstualizaciju, dok čitaju Svedočanstva. Naredni korisni izvor
informacija o istorijskim temama je Enciklopedija adventista sedmoga dana u
dve sveske.
Adventisti po celome svetu želeli su da
imaju Svedočanstva na svom maternjem jeziku,
ali cena prevođenja i štampanja celokupnog materijala čini ih nepristupačnim.
Zato je učinjeno nekoliko pokušaja da se načini sažetak iz devet svezaka, a da
se ne izgubi osnovna celovitost sadržaja. Najuspešniji sažetak načinjen je u tri
sveske pod naslovom Testimony Treasures
(1949).
Sličan sažetak načinjen je pod naslovom Saveti
za crkvu (1991). Za razliku od Testimony Treasures
, ova sveska ne obuhvata sažetak Svedočanstava. Zapravo, Saveti
za crkvu imaju cilj da u jednoj knjizi sažmu glavne poruke koje se uspešno
mogu prevesti na jezike naroda među kojima imamo malo vernika čija su novčana
sredstva ograničena. Ta sveska predstavlja osnovnu misao Elen Vajt.
Naredni smer razvoja Svedočanstava bila je knjiga Odabrana
svedočanstva u tri sveske izdate1958. i 1980. godine. U njima Zadužbina Vajt
donosi neke od najvažnijih saveta Elen Vajt, koji su ranije bili nedostupni
većini vernika Crkve.
Kao Svedočanstva, za razliku od formata
tematskih kompilacija, sveske Odabrana svedočanstva predstavljaju
glavninu izbora sa većim delom svog doslovnog nepovređenog konteksta, tako da
čitalac ima dvojaku korist: uvid u najveći deo ili svaki dokument umesto
kolekciju kratkih odlomaka iz različitih izvora . Sveske Odabrana
svedočanstva izdate su da budu jedno od najkorisnijih i
najvrednijih dela Elen Vajt, koja su objavljena posle njene smrti.
Treća grupa knjiga Elen Vajt predstavlja kao
poseban predmet Hristovo učenje i spasenje kroz Njega. Njeno najvažnije delo na
ovom području je knjiga Čežnja vekova, koju smo ukratko
prikazali kada smo spominjali seriju Velika borba. Materijal u Čežnji vekova
prikazuje širi kontekst za druga dela, baveći se Isusovim životom i učenjem.
Dva izvora, dve knjige – Misli s gore
blagoslova (1896) i Hristove očigledne pouke (1900) koristila je Elen Vajt
prilikom proučavanja i pisanja Čežnje vekova. Prva opisuje Isusovo
učenje u Propovedi na Gori, dok druga prikazuje Njegove parabole.
Četiri klasična dela na ovom području u
knjigama Elen Vajt su: Put Hristu (1892). Ova mala knjiga, prvi
put je štampana u neadventističkoj štampariji Fleming H. Revell . To
je jedna od najboljih knjiga Elen Vajt na temu o spasenju u Hristu. Nju svakako
treba pročitati. Sa knjigama Misli s Gore blagoslova i Hristove
očigledne pouke, Svedočanstva i knjigama iz serije
Velika borba, Put Hristu zauzima središnje mesto u
zbirci spisa Elen Vajt.
Sledeće dve knjige Elen Vajt bave se temom
spasenja: Posvećen život i Vera i
dela. Ove dve knjige čine skup članaka i propovedi na odgovarajuću temu.
Tako, umesto tematskog izbora kompilacije, one predstavljaju taj predmet svojim
kontekstom.
Poslednje delo u ovom segmentu spisa Elen
Vajt je kompilacija pod naslovom Događaji poslednjih dana. Iako pojedinci
ovu knjigu ne bi uključili u kategoriju pod naslovom “Hristos i spasenje”, ona
ipak pripada ovoj kategoriji knjiga, jer opisuje i Drugi Kristov dolazak i
konačno oslobođenje od greha. Velika borba, naravno, daje širi
kontekst za potpunije razumevanje knjige Događaji poslednjih dana.
Najkompletnije autobiografsko delo E. Vajt
je Životni prikazi Elen Vajt (1915) (
Life sketches of Ellen White ). Ono obuhvata razdoblje
njenog života od detinjstva do smrti. Druga polovina te knjige može biti
predstavljena pre (opisana) kao biografija nego autobiografija. Dok su prva
poglavlja (41 na broju) bila napisana u prvom licu, dotle su K. K. Krajsler uz
pomoć V. Vajta i D.E. Robinsona, svi iz redova njenih bliskih saradnika,
priredili poslednjih 20 poglavlja. Ta poglavlja odnose se uglavnom na njene
spise.
Ostali važni autobiografski prikazi
pojavljuju se u prvoj sveski Svedočanstava, tj. u drugoj svesci Duhovnih
darova, i u knjizi Hrišćansko iskustvo i učenje Elen Vajt
(1922).
Knjiga Rani
spisi (1882) je još jedna knjiga Elen Vajt, koja obuhvata značajni obim
autobiografskog materijala, iako neposredno ne spada u autobiografsku vrstu. Ta
knjiga donosi sadržiny njenog prvog viđenja i mnogo informacija o njenom ranom
iskustvu i misli. Rani spisi doprinose potpunijem
shvatanju teologije adventizma – svetkovatelja Subote nakon 1844. godine.
Sada prelazimo na dela Elen Vajt koja se
bave opštim i specifičnim temama. Ove knjige sadrže glavninu tematskih
kompilacija u spisima Elen Vajt. Knjige saveta delimo u pet osnovnih kategorija:
(1) služba, (2) vaspitanje, (3) porodični život, (4) zdravlje i (5) izdavaštvo.
Ovih pet kategorija, obuhvata četiri glavne grane adventističkog rada u
porodici. U tim knjigama nalaze se mnogi saveti upućeni crkvenim ustanovama kao
i saveti o načinu življenja i o svakodnevnom hrišćanskom životu.
Čitatalac će zapaziti dve vrste knjiga
podeljenih u nekoliko savetodavnih kategorija: (1) teme širokog misaonog spektra
i (2) specifične tematske kompilacije. Kada se istražuje ovo područje misli Elen
Vajt tada je najbolje proučiti osnovno delo na tom području (gde je to moguće)
pre tematski užih kompilacija.
1. Knjige o službi
propovedanja. Vodeće knjige na ovom području su Evanđeoski radnici (1915) i Svedočanstva za propovednike (1923). Ova
dva dela najbolje ističu vrednost, saveta Elen Vajt propovednicima i drugim
crkvenim radnicima.
Ostale knjige Elen Vajt o službi
propovedanja i o hrišćanskoj službi su: Evangelizam, Upute za
uspešnu hrišćansku službu, Saveti delatnicima u subotnoj školi, Saveti o
pristavskoj službi i Pastoralna služba.
2. Knjige o vaspitanju. Najznačajnija i najpotpunija knjiga u ovoj
kategoriji je knjiga pod naslovom Vaspitanje (1903). Ova knjiga spada u njene
najbolje savetodavne knjige. Dobro uravnotežen pristup vaspitanju, imajući u
vidu veliku borbu između dobra i zla, obuhvata široki pristup vaspitanju, koji
se ne odnosi samo na razdoblje školovanja nego na celi život.
Sledeće tri knjige u ovoj kategoriji (Saveti
roditeljima, učiteljima i učenicima (1913), Temelji
hrišćanskog vaspitanja (1923) i Saveti o vaspitanju (1968) kolekcija je
materijala Elen Vajt koji je ona pre svoje smrti pripremila za objavljivanje.
Knjiga Temelji je skup hronološkim redom ranije
objavljenog niza članaka, Saveti o vaspitanju sadrži potpuni izbor
iz Svedočanstava o vaspitanju i Saveti
roditeljima, učiteljima i učenicima u celosti je tematski uređen i sadrži
veliki deo materijala iz ranije neobjavljene građe.
3. Knjige o porodičnom
životu. Za razliku od prve dve kategorije,
na ovom području nema vodeće knjige. Sve knjige uključene u područje porodičnog
života tematske su kompilacije kratkih odlomaka. Elen Vajt nikada nije napisala
glavnu knjigu za područje porodičnog života, ali je napisala obilje saveta za
taj deo života.
Tri glavne knjige na tom području su: Adventistički dom – kod nas pod naslovom
Temelji srećnog doma (1952), Dečji
vodič (1954) i Poruka mladim hrišćanima (1930.). One su
predstavnici osnovne misli Elen Vajt na temu o porodičnom životu. Tim knjigama
nedavno su pridodate i knjige Saveti o polnom ponašanju, preljubi i
razvodu (1989) i Penzionerske godine (1990.).
Bliska porodičnom životu je i knjiga Um,
karakter i ličnost (1977). Ovo delo, u kome Elen Vajt daje celovit pogled na
život čoveka takođe daje presek sa područja vaspitanja i zdravlja tj. bavi se
predmetom u kategoriji pod 2 i 4.
4. Knjige o zdravlju. Vodeća knjiga na tom području je knjga Služba
iseljivanja (1905). Bavi se sličnim pristupom kao i Vaspitanje na svom
području. Služba isceljivanja je jedina knjiga
Elen Vajt koja se konkretno bavi temom o zdravlju. Dodatna vrednost knjige Služba
isceljivanja je u tome što se bavi Isusovom službom isceljivanja.
Tematske kompilacije sa područja zdravog
načina življenja obuhvataju ove knjige: Saveti o životu i ishrani (1938), Umerenost (1949) i Saveti
o zdravlju (1923). Poslednja od ovih knjiga sadrži više opštih pristupa toj
tematici, dok su prve dve više specifične jer se bave pristupom ishrani i
zloupotrebi hrane. Knjiga Saveti o zdravlju takođe se razlikuje od
ostala dva dela po tome što sadrži delove koji se bave radom zdravstvenih
radnika. Ove teme sa materijalom koji se odnosi na adventističke ustanove takođe
su predmet i u knjizi Zdravstvena služba (1932.)
5. Knjige o izdavaštvu. Poslednje područje
knjiga – savetodavnih knjiga koje sadrže određene savete, odnosi se na
adventističko izdavaštvo. Kao i u literaturi sa područja porodidčnog života ni
ovo područje Elen Vajt nema specifične knjige na tu temu. Sve knjige na tu temu
su kompilacije.
Najbolja kompilacija na temu o izdavaštvu je
knjiga Izdavačka služba (1983). Takođe postoje knjige
koje se odnose na tu temu, pod naslovom Saveti piscima i urednicima (1946) i Kolporterska služba (1953).
Svake godine Crkva objavi knjigu od 365
čitanja za dnevno posvećenje. Prva knjiga Elen Vajt sa tom namerom izdata je
1946. godine pod naslovom Uticajna religija. Kompilatori su je
pripremili koristeći objavljena dela, ali kasnije knjige sadrže objavljene i
odabrane materijale iz pisama i rukopisa.
Počevši sa knjigom Moj
život danas 1952. adventisti su odtada iz pera Elen Vajt svake treće godine
imali knjigu za dnevno posvećenje. Tako postoji preko dvanaest knjiga Elen Vajt
za dnevno posvećenje. Većina od njih je već ugledala svetlost dana.
Tokom svoje dugogodišnje službe Elen Vajt je
objavila više od 5000 članaka u adventističkim časopisima. Najveći broj tih
članaka objavljen je u časopisima Pregled i Glasnik i Znaci
vremena. Tokom poslednje četvrtine njenog života, ti časopisi svake sedmice
imali su članak iz njenog pera.
Elen Vajt je takođe
objavljivala i u časopisima kao što su
Instruktor mladih, Zdravstveni reformateor, Bilten
Generalne konferencije i u još nekolikko drugih. Mnogo godina ovi članci
mogli su se naći samo u nekoliko ustanova koje su imale komplete tih časopisa.
Međutim, to se promenilo.
Godine 1962. Zaostavština Elene Vajt je
štampala u faksimil formi sve članke objavljene u časopisima Sadašnja
istina, i Pregled i Glasnik u šest velikih
svezaka. Od tog vremena Zadužbina Vajt učinila je dostupnim njene članke u Znacima
vremena (četiri toma) i u Instruktoru za mlade. Ubrzo njeni članci
iz časopisa koje je objavila u manjem izdanju takođe su se pojavili u seriji pod
naslovom Kolekcija izvorne periodike Elen Vajt
(Zbornik članaka Elen Vajt).
Obim literarne produkcije Elen Vajt je
zapanjujuća. Osim objavljenih dela postoji još oko 8000 pisama i rukopisa
(većinom propovedi, svedočanstava različitim grupama i pojedincima i dnevničkih
materijala). Konačni broj kucanih stranica u ovoj kategoriji iznosi oko 60 000.
Nešto od ovog materijala objavljeno je u brojnim kompilacijama koje su se
pojavile tokom godina.
Zasada, velika količina ovog materijala
dostupna je samo u Centrima za istraživanje života i dela Elen G. Vajt. Međutim,
to ograničenje neće još dugo potrajati. Zaostavština Vajt preduzela je korake da
dosad neobjavljene materijale učini dostupnim objavljujući sve one delove, koji
su već bili dostupni javnosti za različite potrebe od vremena smrti Elen Vajt.
Prvi tom Objava rukopisa izašao je iz štampe
1981. godine. Od tog vremena objavljen je 21 tom. Elen G.
Vajt
1888. godine Materijali (u četiri toma 1987) i Propovedi i govori, serija (započeta
1990), predstavlja napor da se sledeća dva područja pisama i rukopisa Elen Vajt
približe javnosti.
Stavljanje celine pisama i rukopisa na
CD-ROM je još značajnije od ovih publikacija, jer svi koji raspolažu
odgovarajućom kompjuterskom opremom iste mogu da iskoriste u svojoj kući. Kada
taj posao bude završen, materijali Elen Vajt biće još šire dostupni
jasvnosti.
Indeksi materijala Ellen
White
Godine 1962. i 1963. izašla su iz štampe u
tri toma
Comprehensive Index to the Writings of Ellen
G. White
(Opsežni popis spisa Elen G. Vajt). Ovo delo izvuklo je iz
svih deset najvažnijih knjiga Elen Vajt tri smernice: (1) biblijski indeks, (2)
tematski indeks, i (3) indeks citata. Prve dve kategorije su opsežne, dok treća
obuhvata primere najšire upotrebljavanih odlomaka Elen Vajt. Četvrti tom Opsežnog
popisa, pojavio se 1992. godine. To je popis knjiga koji je objavljen od
1958. godine.
Kao što se moglo očekivati, popisivanje
knjiga Elen Vajt bio je mnogo potpuniji nego članci objavljeni u časopisima.
Međutim, najvažniji iskorak učinjen je 1977. godine s knjigom Predmetni indeks članaka Elen G. Vajt
objavljenih u časopisima. Ta knjiga “obuhvata” članke objavljene u Pregledu
i Glasniku i manje više članke objavljene u drugim časopisima.
Za one kojima je potrebna dodatna pomoć,
Zaostavština Vajt je pripremila još i druge korisne indekse o životu i spisima
Elen Vajt “pokrivaju” široku arhivsku građu koja se odnosi na njeno delo. Ovi
indeksi, mogu se koristiti samo u Centrima za istraživanje dela i spisa Elen
Vajt i njegovim isturenim odeljenjima.
Za one koji imaju kompjutersku opremu,
važeći indeksi naglo su zastareli. Sa svim njenim objavljenim materijalom koji
je već stavljen na CD-ROM, reč “istraživanje” cele građe ostvaruje se samo
pritiskom na dugme.
Kao i sve drugo na ovome svetu, kompjuter je preobrazio način na koji će ljudi proučavati o Elen Vajt. Pozitivna strana nove tehnologije je lak pristup. Ona omogućava da sve više ljudi ne čita više spise Elen Vajt u dosadašnjem opštem konceptu, nego će postati još delotvorniji u prikupljanju odlomaka u samom njihovom kontekstu. Složene teme i uvidi do kojih se ne može lako doći pomoću kompjutera sve su više zanemarivi. Tako era kompjutera u vezi sa spisima Elen Vajt suočava čitaoca sa velikim blagoslovima, ali i mogućim opasnostima. Najbolji način upotrebe kompjutera i indeksa podrazumeva i čitanje njenih spisa, a ne samo upotrebu kao zamenu za čitanje.
< 4. Poglavlje
Sadržaj
6. Poglavlje
>